Maak het makkelijker: ezelsbruggetjes voor natuurkunde

Natuurkunde, ook bekend onder de naam fysica, heeft alles te maken met onderzoek naar alle wetenschap van de natuur. Wat wordt hiermee bedoeld? Alle verschijnselen die in de natuur te vinden zijn: materie, evenwicht, beweging, straling, warmte, licht, magnetisme en elektriciteit. 

Natuurkunde is een exact vak en heeft vaak een overlap met andere vakken, zoals scheikunde, wanneer stoffen tijdens het onderzoek veranderen en biologie, als het onderzoek ook levende wezens betreft.  

Ezelsbruggetjes voor scholieren
Natuurkunde is naast een wetenschap ook een vak op de middelbare school. Bij natuurkunde moet je veel formules en theorie leren. En daarvoor zijn geheugensteuntjes natuurlijk erg handig. Ezelsbruggetjes zijn makkelijk uit je hoofd te leren, waardoor experimenten en proefwerken een stuk eenvoudiger te maken zijn. Hieronder volgen de beste ezelsbruggetjes voor scholieren.

Alle soorten natuurkunde 
Er zijn verschillende soorten natuurkunde. Weet jij welke er zijn? Om te beginnen is daar is een slim ezelsbruggetje voor bedacht: MELKWEGBOS. Al deze letters zijn de eerste letter van een soort natuurkunde: 

M = Magnetisme
E = Elektriciteit 
L = Licht
K = Kracht
W = Weer
E = Energie
G = Geluid
B = Beweging
O = Onzichtbare deeltjes
S = Straling

Aan de slag
Je moet een formule uitwerken, maar in welke volgorde ga je te werk? Daar is het woord FIBA voor bedacht. Iedere letter staat voor een handeling, namelijk:

F = Formule opschrijven
I = Invullen
B = Berekening opschrijven
A = Antwoord geven

Drie vormen water
Water kan in drie vormen voorkomen, maar hoe onthoud je nu welke dit zijn? De samenstelling GaVaVlo helpt je hierbij. Alledrie de lettergrepen zijn het beginnetje van de drie vormen, namelijk:

Ga s
Va st
Vlo eibaar

Volgorde planeten
Een handig ezelsbruggetje voor het onthouden van de planetenstand van de zon af naar buiten is Mijn Vader At Meestal Jonge Spruitjes Uit Nieuwe Pekela. Bij dit ezelsbruggetje is de eerste letter van elk woord de beginletter van de planeten Mercurius, Venus, Aarde, Mars, Jupiter, Saturnus, Uranus, Neptunus en Pluto. 

Ter informatie: sinds 2006 is Pluto officieel geen planeet meer.

Het kleurenspectrum
Licht bestaat uit kleuren die je niet ziet. Deze worden pas zichtbaar bij breking door bijvoorbeeld regendruppels of glas. Elke kleur heeft een eigen golflengte, waarmee de warmte en kleursamenstelling van stoffen kunnen worden gemeten. 

Een regenboog is het duidelijkste voorbeeld van het kleurenspectrum en de kleurenvolgorde. Met het woord ROGGBIV onthoud je die volgorde heel makkelijk, namelijk Rood, Oranje, Geel, Groen, Blauw, Indigo en Violet.

Ezelsbruggetjes voor formules en samenstellingen
Naast theorie leren maak je met natuurkunde veel sommen. Om die te kunnen berekenen zijn er verschillende formules. Om ze niet door elkaar te halen, lees je hieronder heel handige ezelsbruggetjes. 

Letters bij de elementen onthouden
Een natuurkundige formule bestaat vaak uit letters. Belangrijk om die dus goed te kennen. Om de letters die horen bij spanning, stroom en weerstand te onthouden, is de reeks USV ISA RWO handig. 

USV - De letter U is Spanning in Volt
ISA - De letter I is Stroom in Ampère
RWO - De letter R is Weerstand in Ohm

Ezelsbruggetje voor snelheid
Een ezelsbruggetje waarmee je onthoudt de formule voor het berekenen van snelheid is: Soep = Vlees x Tomaten. S =V x T. Dus: afstand = snelheid x tijd.

Weerstand berekenen
Voor het berekenen van weerstand schiet de UIR van een koe je te hulp. U = I x R, wat betekent: spanning (v) = stroomsterkte (A) x weerstand (Ω).  Hierbij staat de U dus voor spanning, de I voor stroomsterkte en R voor de weerstand in Ohm.

Energie berekenen
Onthoud voor het berekenen van energie de samenstelling EPT.  De formule luidt: E = P x T. E staat voor (elektrische) energie, P is vermogen en t is afgeleid van tijd.

Soldeer
Om materialen aan elkaar vast te maken kun je soldeer gebruiken. Om te onthouden waar soldeer uit bestaat kun je denken aan SoLoTi. De lettergrepen van dit woord vormen de som:  Soldeer = Lood + Tin. 

Samenstelling messing
Voor het onthouden waar messing uit bestaat, is het zinnetje Kurk Zinkt Niet bedacht. Deze eerste letters van elk woord staan voor de stoffen Koper, Zink en Nikkel. 

Divergeren en convergeren
Het verschil tussen divergeren en convergeren is makkelijk uit elkaar te houden als je denkt aan een dirigent. Die gebruikt zijn armen uit elkaar. Divergeren is het uit elkaar gaan van lichtbundels. En convergeren is dan het tegenovergestelde. In convergeren zit de letter O, waardoor je goed kunt onthouden dat de lichtbundels naar elkaar toe komen. 

Eenheden en hoeveelheid nullen
Om te onthouden hoeveel nullen er voor of na een getal moeten komen bij de verschillende eenheden, kun je de volgende zin gebruiken: Tegen Gigantische Mensen Kan Meneer Micro Niet Praten. De eerste letters van elk woord is de beginletter van een eenheid, namelijk:

Tera = 10^12 
Giga = 10^9
Mega = 10^6
Kilo = 10^3
Milli = 10^-3
Micro = 10^-6
Nano = 10^-9
Pico = 10^-12

Handige ezelsbruggetjes voor slimme scholieren en studenten
Studeer je aan de hogeschool of universiteit of volg je een thuisstudie in de natuurkunde, ook dan kun je soms wel wat ondersteuning gebruiken. Hieronder volgt een lijst met handige ezelsbruggetjes voor iedere slimme scholier en bètastudenten, toepasbaar op verschillende soorten natuurkunde.

• Astrofysica - astronomie en kosmologie (planeten, sterren, sterrenbeelden) -
  Astrofysica is het deel van de natuurkunde dat zich bezighoudt met onderzoek naar sterren, de samenstelling van de kosmos, de planeten en alle processen die in het heelal waarneembaar zijn.  

Volgorde sterren op basis van temperatuur
Het ezelsbruggetje wordt gebruikt voor het onthouden van de volgorde van sterren op basis van hun oppervlaktetemperatuur in graden Kelvin, is Op Bali At Fie Gratis Kleine Mango’s. 

O = sterren tot 35.000 graden Kelvin
B = 20.000 graden Kelvin met absorptielijn van zuiver helium
A = 10.000 graden Kelvin met absorptielijn van waterstof
F = 8000 graden Kelvin met sterker wordende lijnen van geïoniseerd calcium
G = 6000 graden Kelvin en sterkere lijnen van geïoniseerd calcium, ijzer en andere materialen.
K = tot 4500 graden Kelvin met sterke metaallijnen
M = tot 3500 graden Kelvin. Koele rode sterren met veel absorptiebanden waarvan titaniumoxide

• Elektromagnetisme - wetenschap elektriciteit en magnetisme, spanning, weerstand - 
  De natuurkundige studie van elektriciteit en magnetische velden. Zonder de een kan de ander niet bestaan. Daarom worden ze samen genoemd in deze natuurkunde soort. Magnetisme ontstaat door beweging van elektrische lading. Elektriciteit wordt veroorzaakt door elektrisch geladen deeltjes.

Elektrische verhouding berekenen  
Voor het berekenen van de verhouding in elektrische spanning tussen spoelen (L) en condensatoren (C), gebruik je cut en lit: I = dU/dt en U = L = dI/dt. Condensatoren slaan energie op en de spoelen zijn de geleiders.

• Biofysica - organismen, moleculen, DNA -
  Wetenschap op natuurkundige basis, die zich bezighoud met onderzoek naar biologische systemen, van levende wezens in de natuur tot ecosystemen en de ontleding DNA. 

De verschillende stikstofbasen
Voor het onthouden welke stikstofbasen in een molecuul aanwezig zijn, is de zin ‘AT is GeC’ (spreek je uit als Ad is gek) een goed hulpje. De hoofdletters zijn de voorletters van de stoffen Adenine, Thymine, Guanine en Cytosine.

Verschil Assimilatie en Dissimilatie
Ook een handige biofysica ezelsbrug om het verschil tussen assimilatie en dissimilatie te onthouden is: 

A = A
D = D

A (van Assimilatie) = Aanbouw; organische moleculaire opbouw. 
D (van Dissimilatie) = Destructie; organische moleculaire afbraak.

Helicase
Om niet te vergeten wat Helicase inhoudt, kun je H = H onthouden. Dit betekent namelijk: helicasen verbreken de H-bruggen (waterstofbruggen waaruit moleculen van levende wezens zijn opgebouwd) in het DNA.

Mitose en Meiose
Om het onderscheid tussen deze twee beter te kunnen onthouden, kun je denken aan EI. Dit woord zit in het woord Meiose. Dit is de celdeling met als doel voortplanting. Voortplantingscellen zijn zaad- en eicellen. 

Mitose is de gewone celdeling, met het doel groei, vervanging en vernieuwing van cellen. 

• Fysische Chemie - Combinatie van natuurkunde en scheikunde -
  De natuurkundige studie fysische chemie richt zich op de overlapping van natuurkunde en scheikunde. Het onderzoekt van samenstelliing veranderende stoffen. Het doel is veranderingen van stoffen te beschrijven en begrijpen. 

Chemische voorvoegsels
Gebruik voor het onthouden van chemische prefixen ( voorvoegsels) op volgorde DTT is een PEchHOND

D - di = 2
T - tri = 3
T - tetra = 4
P - penta = 5
E - (h)exa 6
H - hepta 7
O - octa 8
N - nona 9
D - deca 10

Elementen met twee gelijke atomen
Om alle elementen te onthouden die uit twee gelijke atomen bestaan kun je het BriNCIHOF uit je hoofd leren. Deze samenstelling zijn de eerste letters van de elementen: Broom (Br), Jood (I), Stikstof (N), Chloor (CI), Waterstof (H), Zuurstof (O) en Fluor (F). De formules zijn Br2, I2, N2, CI2, H2, O2, en F2.

KNAP
In een elektrische cellen heb je te maken met een positieve en negatieve pool. Deze bepalen de doorvoerrichting van stroom. Kathode en Anode zijn ouderwetse benamingen voor negatieve en positieve pool. Als je het woord KNAP onthoudt, weet je dat Kathode Negatief is en Anode Positief.

Verschil tussen endotherm en exotherm
Denk bij verschil tussen de twee energietermen endotherm en exotherm aan: exo = afgeleid van exit, er komt energie uit; endo + afgeleid van enter, er komt energie binnen.  

Formule voor gas onthouden
De formule om de Algemene Gaswet te kunnen onthouden, is het zinnetje RoeP VeNT. Daarin vormen de hoofdletters de berekening R = P * v / n * T. 

Zuren
Om te onthouden welke stoffen eenwaardig en welke driewaardig zijn kun je de woorden Knaag en Alcrau in je opslaan. K, Na en Ag zijn eenwaardig. Al, Cr en Au zijn driewaardig. K staat voor Kalium, Na is Natrium, Ag is Zilver. Al is Aluminium, Cr is Chroom en Au staat voor goud. 

• Optica - natuurkunde die te maken heeft met licht en lichtinval -
  Optica is de soort natuurkunde die zich richt op onderzoek naar alles wat te maken heeft met licht en brandpunten bij lichtinval. Denk maar aan het woord opticien. 

Lenzenformule
Een ezelsbrug voor de lenzenformule is ‘veel boze (mensen) = fietsen’. De formule die je hieruit kunt halen is:  1/v + 1/b = 1/f. De v van veel, de b van boze (mensen) en de f van fietsen. De v is hierin de voorwerpsafstand en b staat voor de beeldafstand en f is de brandpuntsafstand.

Verschil tussen hol en bol
Met de zin ‘Hunkemöller Lexis maakt concaaf wat convex is’ kun je het verschil tussen een holle lens (concaaf) en bolle lens (convex) beter onthouden. Hunkemöller verkoopt damesondergoed en is van origine gespecialiseerd in korsetten en het slanker maken van de taille.

Met het uit je hoofd leren van al deze handige hulpjes is het eenvoudiger om de stof te beheersen en je berekeningen te maken. Om het jezelf nog makkelijker te maken kun je natuurlijk ook zelf ezelsbruggetjes bedenken. Ken je nog meer superhandige natuurkunde ezelsbruggetjes? Laat het weten!