Wijnaanbod in Nederland

Nederland is misschien niet het eerste land waar je aan denkt bij wijnproductie, maar de laatste jaren zien we een opmerkelijke groei in de productie van Nederlandse wijnen. Ook de opleiding Wijn en Spijs van Laudius telt steeds meer cursisten. Is het groeiende enthousiasme voor wijn in Nederland merkbaar aan het wijnassortiment in de schappen? En hoe verhoudt zich de wijn van eigen bodem tot wijnen uit het buitenland? Om deze en andere vragen te beantwoorden, analyseerde Laudius gegevens van meer dan 6.800 unieke wijnen die in Nederland verkrijgbaar zijn. 

Lees verder

Nederlandse wijnproductie

Binnen Nederland wordt steeds meer wijn geproduceerd, blijkt uit cijfers van de Vereniging Nederlandse Wijn Producenten (VNWP). Er zijn inmiddels ongeveer tweehonderd commerciële wijngaarden, die in totaal ruim 300 hectare aan wijnstokken beheren.

2023 was een recordjaar: er werden toen ruim 1,7 miljoen flessen gevuld. Dat is veel meer dan in de tien jaar ervoor, toen er gemiddeld rond de miljoen wijnen per jaar gebotteld werden.

Het ene jaar leent zich qua klimaat natuurlijk beter voor een goed wijnjaar dan het andere, maar de algehele productietendens is omhoog.

Duiding door wijnmaker Arjan Stam van Wijngaard Keulenhof

Voor meer inzicht in de Nederlandse wijnmarkt, is prijswinnende wijnmaker Arjan Stam van Wijngaard Keulenhof uit Elst bij het onderzoek aangehaakt. Bij de jaarlijkse Wijnkeuring van de Lage Landen ontvingen zijn wijnen dit jaar 5 keer goud, twee keer zilver én een eervolle vermelding als een van de drie beste deelnemende wijngaarden. De resultaten zijn met hem gedeeld, waarna hij met zijn wijnkennis meer verdieping aan de cijfers gaf. 

 

Waar komen de wijnen vandaan?

Ruim de helft van alle onderzochte wijnen die te koop zijn in Nederland is afkomstig uit Frankrijk of Italië. Ook veel verschillende Spaanse, Zuid-Afrikaanse en Chileense wijnen worden geïmporteerd door Nederlandse wijnhandelaren. 

Van alle wijnen die in Nederland worden aangeboden, komt slechts ongeveer 1 op de 150 wijnen van eigen bodem. Volgens wijnmaker Arjan Stam heeft dit te maken met de grootte van de bedrijfstak in Nederland: “In Nederland omvatten wijngaarden veel minder hectares dan andere landen, zoals Frankrijk en Italië. Wel zijn Nederlanders in coronatijd steeds meer lokale producten gaan kopen, en dat zie je ook bij wijnen. Er is niet alleen interesse in het product, maar ook in de beleving van het bezoeken van een Nederlandse wijngaard.” 

Stam verwacht dat de markt voor Nederlandse wijnen gaat groeien: “Het aantal hectares aan Nederlandse wijngaarden kan op verschillende manieren toenemen. Dit kan komen door steeds betere weersomstandigheden door klimaatverandering, een grotere belangstelling voor het product of doordat agrarische bedrijven op zoek gaan naar een andere bedrijfstak om in te opereren.

Wat is de gemiddelde prijs van een fles wijn?

Een lekkere fles wijn mag niet ontbreken op een gezellige borrel of een diner, maar waar kan je uit kiezen als je een fles zoekt? Gemiddeld hangt er in de Nederlandse schappen een prijskaartje aan van € 22,93. Let wel: dit gaat enkel om de verkoopprijs en staat los van verkoopcijfers. De prijzen variëren bovendien sterk. Zo wordt de goedkoopste wijn aangeboden voor slechts € 1,94, terwijl de duurste fles € 999 kost. 

“Tussen wijnen van € 5 en € 15 zit een wezenlijk kwaliteitsverschil. Het gaat van fabriekswijnen tot handgeproduceerde varianten. Naarmate de wijnen duurder worden, is het verschil niet altijd even makkelijk te proeven of zelfs helemaal niet aanwezig.” 

Alcoholvrije wijnen kosten gemiddeld een stuk minder dan gewone wijn: € 7,72. Dit komt mede doordat er minder dure uitschieters bij zijn. Van alle onderzochte alcoholvrije wijnen in het aanbod is de duurste fles € 72.

 

Binnen welke prijsklasse vallen de meeste verschillende wijnen?

Verreweg het grootste deel van de in Nederland verkochte wijn valt in het goedkopere segment, en daar is het aanbod uiteraard op afgestemd. Bijna de helft van alle onderzochte wijnen kost onder de € 10 (44,1%). Ook liefhebbers van bijzondere wijnen kunnen in Nederland hun hart ophalen, maar wel geldt: hoe verder de prijs oploopt, hoe minder variatie aan wijnen er is.

Het aanbod dure wijnen is met name afkomstig uit slijterijen. Gemiddeld wordt een wijnfles hier namelijk aangeboden voor € 26,74, terwijl de gemiddelde prijs in de supermarkt € 9,31 bedraagt. Van het wijnschap bij slijterijen is 42,4% gevuld met wijnflessen die duurder zijn dan € 15. In supermarkten staat op het prijskaartje van zo’n driekwart van alle verschillende wijnen juist een bedrag van minder dan een tientje (74,3%). 

Uit welk land komt de duurste en goedkoopste wijn?

Tussen Nederlandse wijnen zitten geen uitzonderlijk dure uitschieters, met de duurste fles in het onderzoek voor slechts € 39,99. Ze zijn al gauw zo’n 50% goedkoper dan die uit Frankrijk. Deze wijnen stuwen de totale gemiddelde prijs flink omhoog, want op een fles Franse wijn staat gemiddeld een prijs van € 37,03. Verder zijn Amerikaanse en Australische wijnen de enige die boven de gemiddelde flesprijs liggen.

“Hoewel Nederlandse wijnen waarschijnlijk gemiddeld duurder zijn om te produceren, zitten er minder dure uitschieters tussen dan bij Franse of Amerikaanse wijnen. Uit deze landen komen veel wijnen waar je extra betaalt voor de exclusiviteit van de merknaam.”

Binnen het aanbod van de verschillende landen zit veel variatie in prijs. Zo tellen Frankrijk en Australië relatief gezien de meeste unieke wijnen met een prijskaartje van meer dan € 75 euro. Nederland heeft naar verhouding veruit de meeste verschillende wijnen in de prijsklasse tussen € 15 en € 25 (60%). Van alle verschillende Griekse wijnen valt ruim driekwart tussen de € 5 en € 10.

Welke druifsoorten worden veel gebruikt voor rode wijn?

Van alle verschillende rode wijnen die in Nederlandse winkels liggen, is bijna de helft gemaakt met Cabernet Sauvignon of Merlot druif. Ook Syrah is een veelvoorkomende druif in de Nederlandse drankrekken. Deze drie druifsoorten komen in meer dan de helft van alle verschillende wijnen voor die in Nederland worden aangeboden.

Welke druifsoorten worden veel gebruikt voor witte wijn?

Onder witte wijnen is het onderscheid tussen verschillende druifsoorten nog groter dan bij rode wijnen. De Chardonnay steekt er met kop en schouders bovenuit als druifsoort in de meeste verschillende wijnen, gevolgd door Sauvignon Blanc. 

Wat zijn de meest voorkomende smaakprofielen?

Nederlanders kunnen vooral kiezen voor frisse en fruitige wijnen, zo blijkt uit een analyse van de meest voorkomende smaakprofielen die op etiketten staan vermeld. Ook op wijnen van eigen bodem komen met name deze smaakkenmerken terug.

Met name roséwijnen hebben vaak een fruitige afdronk. Bij een rode wijn houden Nederlanders naast fruitige smaken juist van krachtige en volle wijnen. 

“Je ziet dat de smaakprofielen vooral gericht zijn op de consument en niet altijd evenveel zeggen over de wijn. Wijnen die fruittonen hebben, kunnen alsnog alle kanten op. Is het bijvoorbeeld citrus of juist rood fruit dat je proeft? En wat termen als vol, krachtig of soepel inhouden, is zeer subjectief. Hoe smaakprofielen worden verwoord, lijkt dus met name een manier om de wijn aantrekkelijk te maken voor het publiek.”

Het smaakprofiel van alcoholvrije wijn wijkt hier deels van af. Hoewel fris en fruitig ook bij deze wijnen het meest voorkomt, proeven alcoholvrije wijnen daarnaast juist het vaakst soepel, lichtzoet en zacht.

Uit welke regio’s importeert Nederland de meeste wijnen?

De tien regio’s waaruit de meeste verschillende wijnen naar Nederland worden geïmporteerd, liggen nogal verspreid over de wereld. Met name Franse en Italiaanse regio’s, maar ook het Zuid-Afrikaanse West-Kaap en Amerikaanse Californië behoren tot gewilde wijnregio’s voor een brede variatie in het wijnaanbod. 

Vanuit de Franse regio Occitanië komt het grootste deel van de in Nederland aangeboden wijnen (10,1%). Binnen deze regio vallen wijnstreken Languedoc-Roussillon en Pays d'Oc. Veneto in Italië omvat onder meer de streek Valpolicella en Grand Est is de regio waarbinnen de Champagnestreek valt.

Onderzoeksmethode

Voor dit onderzoek heeft Laudius van 13 wijnverkooppunten binnen Nederland het aanbod in kaart gebracht, waaronder zowel slijterijen als supermarkten.Dit leverde 6.803 unieke wijnen op waarvan de beschikbare gegevens op het etiket zijn geanalyseerd. Het onderzoek omvat rode wijnen (3.076), witte wijnen (2.554), rosé wijnen (463), mousserende wijnen (608) en overige wijnen (102). 

Om de gemiddelde prijs van een unieke fles in het Nederlandse wijnaanbod te bepalen, is gekeken naar de prijs per fles. Als een wijnfles een iets grotere of kleinere inhoud had, is de prijs omgerekend naar 75 centiliter, de gangbare inhoud van een wijnfles. Zo konden ook deze wijnen in de vergelijking worden meegenomen.